عصر روز یکشنبه (10 دسامبر)، به سنت سال‌های پیشین، در سالروز درگذشت ""آلفرد نوبل""، جایزه برگزیدگان نوبل ????، در پنج رشته‌ فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح، در حضور جمعی از دانشمندان، پژوهشگران و میهمانان ویژه، اهدا ‌شد.
این مراسم در ساختمان خانه کنسرت استکهلم با اجرای موسیقی ارکستر فیلارمونیک سلطنتی آغاز شد
در این مراسم که راس ساعت چهار و نیم عصر (به وقت محلی)، در ساختمان خانه کنسرت konsert hus استکهلم با اجرای موسیقی ارکستر فیلارمونیک سلطنتی آغاز شد، برندگان جایزه نوبل وارد سالن مراسم شدند و مارکوس استروک، سخنگوی بنیاد نوبل به آنها خوشامد گفت و سپس شرحی از زندگی آلفرد نوبل را برای حاضران در مراسم قرائت کرد.

هرکدام از برندگان را یک پروفسور به حضار معرفی می‌کرد و سپس از پادشاه سوئد دعوت می ‌شد تا برای اعطای جوایز به روی سن برود و دیپلم، تقدیرنامه، مدال و مبلغ جایزه (?? میلیون کرون سوئد) را شخصا به دست برندگان جایزه نوبل بدهد.

اهدای جوایز نوبل با اعطای جایزه فیزیک شروع شد و پروفسور ""پر کارلسون""، دو برنده جایزه فیزیک را معرفی کرد.

""جان سی. ماتر"" و ""جورج اف. اسموت""، برندگان نوبل فیزیک به طور مشترک بودند. آکادمی نوبل، اعطای جایزه به این دو دانشمند را ""برای کار مشترک آنها که به مراحل اول شکل گیری جهان می نگرد و تلاش می کند تا اطلاعاتی درباره منشا کهکشان ها و ستارگان به دست بیاورد"" اعلام کرد.

برنده نوبل شیمی را پروفسور ""لارش تل‌آندر"" معرفی کرد. ""راجر دی. کورنبرگ""، برنده نوبل شیمی است که آکادمی نوبل علت انتخاب او را ""چگونگی عملکرد سلول‌ها در کسب اطلاعات از ژن‌ها برای تولید پروتئین‌ها، اعلام کرد.

برنده نوبل پزشکی را پروفسوری از انستیتو کارولینسکای سوئد معرفی کرد. ""آندروزی فایر"" و ""کرگ سی ملو"" به طور مشترک برنده این جایزه بودند. آنها نوبل را به خاطر ""کشف چگونگی کنترل ژن‌ها در سلول‌های زنده"" دریافت کردند.

اورهان پاموک، برنده نوبل ادبیات امسال را ""هوراس انگدال""، سخنگوی اکادمی سوئد معرفی کرد.

آکادمی‌نوبل، علت انتخاب پاموک را چنین اعلام کرده بود: ""پاموک در جست ‌و جوی روح سرگردان زادگاهش، استانبول، به نمادهای تازه‌ای از تقابل و تعامل فرهنگ‌ها دست یافته‌است.""

برنده نوبل اقتصاد را پروفسور ""برتیل هرم لوند"" معرفی کرد. این جایزه برای توضیح چگونگی ارتباط متقابل دستمزدها، بیکاری و تورم، به ""ادموند اس.‌فلپس"" استاد ?? ساله دانشگاه‌کلمبیا اعطا شد.

جایزه نوبل اقتصاد در سال 1968 به یاد آلفرد نوبل توسط بانک سوئد بنیان گذاشته شد. این جایزه که از سوی این بانک به برنده اهدا می شود.

جایزه صلح، همزمان با دیگر جوایز در مراسمی جداگانه و در دانشگاه شهر اسلو، پایتخت نروژ به ""محمد یونس""، اهل بنگلادش اعطا شد.

تاریخچه نوبل

از سال ???? تا کنون، بیش از ??? جایزه نوبل، به پژوهشگران رشته‌های مختلف، اهدا شده است. با چنین تاریخچه‌ای، اگرچه برخی از برندگان آن، از جمله ""ژان پل سارتر"" برنده نوبل سال ???? و ""لودوک ‌تو"" برنده نوبل سال ????، به سیاست و روش بنیاد نوبل انتقاد کردند و جایزه را نپذیرفتند، اما نوبل، امروزه یکی از جاذبه‌های توریستی شهر استکهلم به شمار می‌آید.

مراسم اهدای جوایز نوبل هر ساله ساعت چهار و نیم عصر، در ساختمان خانه کنسرت konsert hus که دقیقاً در مرکز شهر و در کنار میدان Hot?rget قرار دارد، برگزار می‌شود. گفته می‌شود این ساختمان به توصیه اسکار دوم (????-????)، نوه ""ژان باپتیست برنادت""، پادشاه فرانسوی تبار و موسس سلسله برنادوت در قرن هیجدهم بنا شده است.

این ساختمان آبی رنگ مربع شکل را که در مرکز شهر قرار دارد، از چهار سو مشرف به خیابان است و به سادگی شناسایی می‌شود، ""ایوار تنگبوم""، معمار سوئدی، ساخته است. ایوار، گذشته از معماری، مجسمه‌سازی چیره‌دست نیز بود. نمونه ‌ای از کار او در کنار راه پله‌های یکی از درهای ورودی خانه کنسرت نصب شده است.

خانه کنسرت، به بهانه کنسرت رسمی فلارمونیک ساخته شده است، اما سالن‌های مختلفی دارد که در طول سال در اختیار دیگر گروه‌های موسیقی نیز قرار می‌گیرد.

خانه کنسرت


ارکستر فلارمونیک سوئد هر ساله ??? برنامه در خانه کنسرت اجرا می‌کند

مراسم اهدای جایزه نوبل، البته به جز جایزه صلح که همزمان با دیگر جوایز در مراسمی جداگانه در دانشگاه شهر اسلو، پایتخت نروژ به فرد برگزیده اعطا می شود، در سالن بزرگ خانه کنسرت برگزار می‌شود. در این مراسم، پادشاه سوئد، ""کارل گوستاو شانزدهم""، دیپلم، تقدیرنامه، مدال و مبلغ جایزه (10 میلیون کرون سوئد) را به دست برندگان می‌دهد.

""مدال نوبل ""فیزیک""، ""شیمی""، ""فیزیولوژی و پزشکی"" و ""ادبیات""، توسط مجسمه‌ساز و کلیشه‌ ساز معروف سوئدی، ""اریک لیندبرگ"" و مدال نوبل ""صلح""، توسط مجسمه‌ ساز نروژی، ""گوستاو ویگلند"" طراحی شده است.

در یک طرف مدال صلح، سه پیکره برهنه انسانی با دست‌های حلقه شده، دایره‌ای تشکیل داده‌اند. روی هرکدام از چهار مدال دیگر، در یک سو تصویری از نوبل و در سوی دیگر علاوه بر سالروز تولد و مرگ نوبل، تصویر اختصاصی مرتبط با موضوع جایزه حک شده است. از جمله روی مدال ادبیات، طرح مردی در حال نوشتن و زنی در حال نواختن موسیقی؛ و روی مدال فیزیولوژی و پزشکی، پیکره زنی با یک جام و دختربچه‌ای در کنار او نقش شده است.

مبلغ جایزه نوبل بر اساس سود ثروت آلفرد نوبل تامین می ‌شود، و به همین دلیل رقم آن هر سال تغییر می‌کند.

گفته می شود اسکار دوم، در آغاز فعالیت جایزه نوبل، مخالف سرسخت اهدای جایزه نوبل به غیر سوئدی‌ها بود. گرچه‌ او فرانسوی ‌تبار و دارای ریشه غیر سوئدی بود، اما چنین فکر می‌کرد که بهتر است چنین سرمایه ای از کشور خارج نشود. او پس از آنکه به آثار تبلیغاتی شگرف این جایزه پی می برد با اعطای آن به غیر سوئدی ها موافقت می ‌کند.

پس از برگزاری مراسم و اجرای موسیقی در خانه کنسرت، میهمانان در ساعت 7 شب، برای صرف شام به ""خانه‌ شهر"" یعنی شهرداری استکهلم می ‌روند که به ""ساختمان نوبل"" شهرت دارد.

ساختمان نوبل


ساختمان شهرداری با نمای آجری اش از ساختمان‌های چشمگیر شهر است

ساختمان نوبل در کنار دریاچه ""مالار"" قرار دارد. از آن‌جا با قایق می توان به قصر دروتنینگ‌هلم رفت که طی قرون متمادی قصر تابستانی خاندان سلطنتی سوئد بوده و در حال حاضر، اقامتگاه دائمی خانواده سلطنتی این کشور به شمار می ‌آید.

ساختمان شهرداری به دلیل نمای آجری آن با رنگ قهوه‌ای سوخته، از ساختمان‌های چشمگیر شهر است. ساختمانی مستطیل شکل با دو برج قهوه‌ای بلند که از دو سو هم‌ جوار با دریاچه است و ""راگنر اوستبری"" یکی از معماران مشهور سوئد آن را ساخته است. ساخت این ساختمان که ?? میلیون کرون سوئد (دو میلیون و ??? هزار دلار) هزینه آن شده، ?? سال طول کشیده است.

هنگامی که میهمانان از خانه کنسرت به ساختمان شهرداری می‌روند، با حدود ??? گارد تشریفات در خیابان مقابل آن، و هم‌چنین با پیش‌آهنگ‌‌هایی رو به رو می شوند که در داخل حیاط شهرداری، با مشعل‌های روشنی در دست ایستاده اند.

تالاری که مراسم شام نوبل در آن برگزار می‌شود، ""تالار آبی"" نامیده می شود که در سال ???? افتتاح شده و ویژه همین مراسم است.

تالار آبی، آبی نیست، بلکه قرار بوده به رنگ آبی باشد. معمار ساختمان در نقشه‌ ای از پیش طراحی شده نام آبی را بر آن گذاشته بود اما پس از اتمام ساخت آن، شیفته نمای آجری قهوه‌ای سوخته آن می‌شود که معروف به ""آجر راهبان"" است. پس تغییر عقیده می‌ دهد اما نام آبی بر آن می ‌ماند. سالن آبی هر سال در تاریخ ?? دسامبر میزبان میهمانان نوبل است و بزرگ ‌ترین ارگ اروپای شمالی با ده هزار لوله صوتی در آن کار گذاشته شده است.

ضیافت شام

نوبل که در سال ???? در ?? سالگی درگذشت، یک سال قبل از مرگش وصیت‌نامه حیرت انگیزی را امضا کرده بود که سال ها پس از مرگش، چند تن از بستگان خود را در حسرت و حیرت و نارضایتی غرق کرد. او نوشته بود: ""تمام دارایی ام طبق آنچه درپی می آید تقسیم شود .

این سرمایه به شکل اوراق بهادار معتبر توسط کارگزارانم از طریق تأسیس یک صندوق به عنوان جایزه سالانه به کسانی اعطا شود که طی سال گذشته خدمت بزرگی به جامعه انسانی انجام داده باشند.""

نوبل تاکید کرده بود که دارایی ?? میلیون کرونی او باید به صورت وجه نقد درآید و درآمد حاصل از آن هرساله به صورت جایزه میان سوئدی ها و غیر سوئدی هایی که در سال قبل منشاء بزرگ ‌ترین فایده برای بشر بوده‌ اند تقسیم شود.

در وصیت‌نامه‌ نوبل آمده که این جایزه باید به نحو شایسته ‌ای به افراد برگزیده اهدا شود. وی بر برگزاری ضیافت شام نیز تاکید کرده بود. در حال حاضر، این میهمانی شام، به ضیافتی مثال‌ زدنی در جهان تبدیل شده است.

میهمانی شام نوبل، خیلی بیش ‌تر از مراسم اهدای جوایز آن در رسانه‌ها بحث‌ انگیز است و جزئیات آن، از جمله مقرراتی که میهمانان باید در پوشیدن لباس رعایت کنند، تک به تک توسط خبرنگاران پیگیری می شود. از لباسی که ملکه قرار است در این مراسم بپوشد، گرفته تا موضوع بی اهمیتی چون شال تافته‌ای که قرار است، پرنسس ویکتوریا از آن استفاده کند مورد توجه رسانه‌ها قرار می گیرد.

مطبوعات از چند روز پیش از مراسم، پرسش‌هایی چون ""امسال سر میز شام، چه کسی در مقابل پادشاه یا ملکه خواهد نشست؟"" یا ""بالاخره، شام اشرافی مراسم نوبل چه خواهد بود؟"" را در گزارش‌های خود در مورد این برنامه فرهنگی مطرح می‌کنند.

در سال گذشته، به صدا در آمدن زنگ تلفن همراه نخست وزیر سابق سوئد، ""یوران پرشون"" که در کنار پرنسس ویکتوریا نشسته بود در روزنامه‌ها باعث مزاح شده بود. از دیگر موضوعات پر سر و صدا، دسر بستنی است که هر سال با رقص نور و موسیقی در مراسم سرو می‌ شود.

عذاب وجدان

رسانه ها حتی به جزئیاتی چون گل‌های مراسم نوبل نیز توجه بسزایی می کنند. آلفرد نوبل شش سال پایانی عمر خود را در شهر ""سان ‌رمو"" در ایتالیا گذراند. شهرداری این شهر به احترام آلفرد نوبل، هر سال گل‌های مورد نیاز مراسم نوبل را به این جشن اهدا می ‌کند. امسال قرار است این گل‌ها با گل‌های سفید سوئد vitalavar، bl?b?rsris و سبزه‌های جنگلی ترکیب شود. ایتالیایی ‌ها سالانه ده هزار شاخه گل، و پنج هزار برگ سبز برای تزئین آن‌ها به سوئد می ‌فرستند.

در جشن مراسم نوبل، حدود ???? نفر به عنوان میهمان شرکت، و برای تهیه شام آن ?? آشپز فعالیت می‌کنند. ?? میز در سالن آبی وجود دارد که ??? متر رومیزی کتانی، سرویس چینی هفت هزار پارچه، و پنج هزار لیوان و گیلاس شراب، و ده هزار کارد و چنگال روی آن قرار می‌گیرد.


یک طرف مدال صلح نوبل، تصویر آلفرد نوبل و طرف دیگر سه پیکره برهنه انسانی حک شده است

در این ضیافت، ??? پیشخدمت از میهمانان پذیرایی می‌کنند و هر میهماندار، به ?? میهمان سرویس می‌دهد. گفته می ‌شود بسیاری از این میهمانداران حدودا در ?? دوره از مراسم نوبل حضور داشته ‌اند. پیشخدمت غذا، کت سفید بر تن می ‌کند و شلوار و کفش سیاه می پوشد. او دستمال سفره را با دست چپ پشت خود نگاه می‌ دارد.

پیشخدمت شراب، کت ارغوانی می ‌پوشد و کفش و شلوار مشکی و دستمال را بر ساعدش می‌اندازد. او بطری‌ های شراب را با آداب خاصی در دست نگه می‌ دارد: دو بطری در دست چپ و یک بطری در دست راست.

میز اصلی سالن آبی، طویل‌ترین میز این ضیافت است که پشت آن خانواده سلطنتی، میهمانان برنده جایزه نوبل و سران کشورها می ‌نشینند.

جزئیات این مراسم، به طور مستقیم از تلویزیون سوئد پخش می شود. در این روز که برای سوئدی‌ها یک روز رسمی و پراهمیت به شمار می‌آید، سیمای مرکز شهر، کاملاً تحت الشعاع مراسم نوبل قرار می گیرد. خیابان های اطراف خانه کنسرت، و شهرداری از همیشه پاکیزه تر و بعضی از خیابان ها در دقایقی بخصوص از عصر و شب، بسته می شود تا مسیر برای رفت و آمد ماشین های متعدد تشریفاتی مناسب‌تر باشد.

آلفرد برنهارد نوبل که در جوانی یک شیمی ‌دان متبحر بود و با زبان‌های آلمانی، فرانسوی، روسی و سوئدی آشنایی داشت، موفق به کشف جدیدی درباره نیتروگلیسیرین و استفاده از این ماده منفجره شد. یک سال بعد از آن او شروع به تولید این ماده در سوئد کرد و هم‌ زمان، تولید آن در سراسر اروپا آغاز شد.

آلفرد نوبل در سال ????، ""دینامیت"" را نیز کشف کرد و آن را به نام خود به ثبت رسانید و در مدت زمانی کوتاه، به مردی با ثروت افسانه‌ای تبدیل شد. اما کشف بزرگ نوبل که در طول حیاتش بیش از ??? اختراع را به ثبت رسانید، برخلاف هدف و نیت صلح‌طلبانه او، در جنگ و ویرانی هم به کار گرفته شد.

امروزه اگرچه نام آلفرد نوبل، نه یادآور دینامیت، بلکه یادآور جایزه ادبی نوبل است، اما برخی معتقدند او، که شیفته ادبیات بود و اعتقاد داشت ایده‌آلیستی است که فلسفه را راحت تر از غذا هضم می کند، در واقع برای گریز از احساس عذاب وجدان بود که جایزه نوبل را با چنین گستره ای طرح ‌ریزی کرد. در گزارش ها آمده است که لحظاتی پیش از مرگش خواسته تا نام داروی نیتروگلیسرین را «ترینیترین» بگذارند تا مردم و داروخانه‌ها از نام واقعی آن نهراسند.

این که آلفرد نوبل، در سال‌های پایانی عمر نه چندان طولانی خود با عذاب وجدان دست به گریبان بوده، فرضی است که طی بیش از صد سال، تحت الشعاع هیاهوی مراسم و ضیافت نوبل قرار گرفته و هنوز تامل چندانی روی آن نشده است